Hier vind je aflevering 1: Het begin
Hier vind je aflevering 2: Het testament van pastoor Van Opstal
Hier vind je aflevering 3: De gemeenteschool in de gebouwen van de stichting Van Opstal
Hier vind je aflevering 4: Apart onderwijs voor de jongens en de meisjes
Hier vind je aflevering 5: Een kijkje in het schoolreglement en het lessenpakket
Hier vind je aflevering 6: In de maalstroom van de 'ongelukswet'
Hier vind je aflevering 7: Plots van twee naar drie scholen

Aflevering 8
De schoolstrijd van 1879 met zijn nasleep

Vijf jaar lang - vanaf het schooljaar 1879-80 - waren er in Hulste twee jongensscholen: de Gemeentelijke met meester Horrez in de Kasteelstraat en de Vrije met meester Viaene in de Vlietestraat (later hier d’Arke). Deze laatste was goed bevolkt, om niet te zeggen overbevolkt, terwijl het leerlingenaantal in de eerste bleef schommelen tussen drie en negen leerlingen.
Vóór de schoolstrijd van 1879 was er maar één jongensschool, de gemeentelijke, met meester Viaene als schoolhoofd en meester Horrez als hulponderwijzer.



Meester Jean-Victor Viaene

Aan de schoolstrijd kwam een einde met de nieuwe wet van 20 september 1884. Op sommige plaatsen werden de tijdens de schoolstrijd opgerichte vrije scholen weer met de gemeentelijke versmolten. Niet zo in Hulste.
Burgemeester Masureel begreep dat hij niet kon optornen tegen de bevolking die quasi unaniem achter de geliefde meester Viaene stond. Maar hij had ook vijf jaar lang meester Horrez de hand boven het hoofd gehouden en met grote druk op bepaalde gezinnen voor het handjevol leerlingen gezorgd dat de gemeenteschool in leven moest houden. Daarom koos hij voor het behoud van de twee jongensscholen.
Maar hij kreeg vanuit de katholieke oppositie zoveel tegenwind dat hij - “met het mes op de kele” - de gemeenteraad bewoog tot het afschaffen van de gemeenteschool. Zoals de Vrije Meisjesschool in ‘t Blauwhuis werd hierbij ook de Vrije Jongensschool aangenomen. In die laatste werd meester Viaene schoolhoofd en meester Horrez ‘in beschikbaarheid gesteld’. Nu zouden we zeggen op de reaffectatie geplaatst.
Het was een beslissing in de hitte van de strijd genomen. Ondertussen werd over de partijgrenzen heen aan een duurzame oplossing gewerkt. En zo kwam op 24 augustus 1886 een nieuwe beslissing van het schepencollege waardoor de Jongensschool weer ‘gemeentelijk’ werd met als hoofdonderwijzer Cesar Horrez en als ‘opziener van het lager onderwijs in Hulste’ Jean Victor Viaene. In de aangenomen Vrije Meisjesschool in ‘t Blauwhuis bleef juffrouw Vandekerckhove het schoolhoofd. De ‘ongelukswet had het burgemeester Masureel niet gemakkelijk gemaakt. In zijn kiespropaganda van de gemeenteverkiezing van oktober 1890 moest hij optornen tegen de publieke opinie. Het bijna leeglopen van de jongensschool was zoveel als een volksreferendum en een ‘neen’ geweest tegen de ontwerpers van die ‘ongelukswet’.
Achteraf gezien was die ‘ongelukswet’ en de daarop volgende schoolstrijd geen slechte zaak voor het katholieke net, al kostte het bloed en tranen. Voor het eerst werd dit onderwijs ernstig gereglementeerd inzake normaalonderwijs voor de toekomstige leerkrachten, inspectie, schoolconferenties en leerprogramma. Tegen eind 1880, dus in volle schoolstrijd, was heel het katholiek onderwijs stevig uitgebouwd.
Nog dit. Wat gebeurde er na de schoolstrijd met het gebouw van de Katholiek Jongensschool in de huidige Vlietestraat (later hier d’Arke) nu alle jongens weer terecht konden in de Kasteelstraat?
Dit inderhaast tot school heringericht gebouw was een ‘godsgeschenk’ voor dorp en parochie. Hier vonden allerlei verenigingen onderdak; werd er vergaderd en gefeest en ... vele jaren ook weer lesgegeven toen een van de scholen kampte met plaatsgebrek.

Hier vind je aflevering 1: Het begin
Hier vind je aflevering 2: Het testament van pastoor Van Opstal
Hier vind je aflevering 3: De gemeenteschool in de gebouwen van de stichting Van Opstal
Hier vind je aflevering 4: Apart onderwijs voor de jongens en de meisjes
Hier vind je aflevering 5: Een kijkje in het schoolreglement en het lessenpakket
Hier vind je aflevering 6: In de maalstroom van de 'ongelukswet'
Hier vind je aflevering 7: Plots van twee naar drie scholen


[LD - SH]